Renk
RENK
IÅık kaynaÄından gelen ıÅını bir prizmadan geçirerek yapılan deneyde ıÅıÄın renklere ayrıldıÄı Newton tarafından yıllar önce bulundu.
Newton'un renk deneyinde ıÅık prizmadan geçince altı renge ayrılıyordu.(Renk Deneyi)
IÅık kaynaÄından yayılan ıÅıÄın nanometre ve kelvin cinsinden deÄeridir. IÅık her cisimden deÄiÅik nanometrik deÄerlerde yansır. Bu yansımanın nanometre cinsinden deÄerine bir isim verdiÄimizde ana renkler ve ara renkleri oluÅur. Beyaz ve siyah renk deÄildir. Beyaz üç ana rengin belirli oranlarda karıÅımından ( % 59 YeÅil, % 33 Mavi, % 19 Kırmızı ) ortaya çıkan nanometrik deÄere verilen isimdir. Siyah ise renk olmayıŠdurumudur.
IÅık Rengi; Fizikte renk olayı ilk defa Newton tarafından incelenmiÅtir. Daha sonra İngiliz William Herschel prizma dan geçen ıÅıÄın çıkardıÄı renklerin sıcaklıklarını ölçtü. Spektrumun bir ucundaki mor ıÅık en düÅük, öbür ucundaki kırmızı ıÅık ise en büyük sıcaklıktaydı. Daha sonra yapılan deneylerle mor ıÅıÄın daha düÅük deÄerindeki mor ötesi ıÅıÄın daha sıcaklıkta olduÄu da keÅfedildi.
Bir beyaz ıÅık prizmadan geçirilince, prizmadan çıkan ıÅık farklı boylarında bir renk yelpazesi oluÅturur. Gözün görebildiÄi bu renkler kırmızı, portakal, sarı, yeÅil, mavi ve mordur. Gerçekte hassas bir göz veya cihazlar bundan fazlasını da görebilir. Dalga yüksekliÄi rengin yoÄunluÄunu belirler. bir rengin yoÄunluÄu ise parlaklıktır.
Elektron bir yörüngeden diÄerine geçince, özel bir miktarda ya bir enerji doÄurur yada bir enerji çıkarır. Her atomun bu iÅi yaparken aldıÄı veya çıkardıÄı enerji miktarı farklı olur. Bir fotonun enerjisi ıÅıÄın dalga uzunluÄuna ve bu da bir renge baÄlı olduÄundan her atom sadece belli renkleri soÄurur veya çıkarır. Belli bir rengi çıkaran bir atom, yine aynı rengi soÄurur. Her atomun soÄurduÄu ve çıkardıÄı renkler farklıdır.
Spekttroskopi bilimi ile renklerin incelenmesinden atomların cinsleri belirlenebilir. Dalga uzunluklarına baÄlı olan ıÅık renklerinden kırmızı en uzun dalga boyuna mavi ve mor en kısa dalga boyuna karÅılık gelir. Bu sıralama aynı zamanda enerji sıralamasını gösterir. Mavi ıÅık en enerjik, kırmızı ıÅık en az enerjik olan ıÅıktır. Bütün renklerin belirli oranda karıÅımı beyaz rengi verir. Her ne kadar doÄadaki her cisim bize renkli olarak görülse de o cismin yüzeyi bazı dalga boylarını emme ve bazılarını yayma özelliÄine sahiptir. Gözümüze kırmızı görünen cisim, görünen spektrumdaki kırmızın dıÅındaki bütün dalga boylarını soÄurmaktadır. Kırmızı bandın dalgası soÄurulmadıÄı için cisim bize kırmızı olarak görülür. Herhangi bir cismi yansıtmayan cisim ise siyah olarak görülür. Bu fiziksel etkilere göre beyaz ve siyah renk deÄildir. IÅıÄın bulunmadıÄı yerde renklerin bir anlamı olamaz. İnsan gözünün, görünen ıÅık bölgesindeki, yedi farklı rengi görmesine karÅılık, bazı hayvanlar mesela bir baykuÅ kırmızı ıÅıÄın ötesindeki kızıl ötesi ıÅıÄı, bir ara mor ötesi ıÅıÄı da görebilir. Kedi ve köpekler ise siyah ve beyazın dıÅında baÅka bir renk göremezler.
IÅık atom ve moleküllere çarpınca mavi ıÅık kırmızıdan daha çabuk daÄılır. GüneÅin beyaz ıÅıÄı dünya atmosferine girince mavi ıÅık, ıÅın demetine ayrılır ve atmosfer mavi olarak görülür. Yeni doÄan bir bebeÄin gözlerinin mavi görünmesinin nedeni de budur. ilk birkaç ay içinde bebeÄin vücudunun henüz göz rengini verecek pigmentleri oluÅturmasından önce, yani gözün irisi renksiz iken irisi oluÅturan malzeme mavi ıÅıÄı yansıtır.
IÅık rengi, ( Beyaz ıÅık ) yani ıÅıÄı oluÅturan bütün renklerin renk sıcaklıÄı üç ana grupta bulunmaktadır.
Sıcak beyaz 3300ºK ve altı
DoÄal beyaz 3300-5000ºK
Gün ıÅıÄı beyazı 5000ºK ve üstü
Aynı ıÅık rengine raÄmen, lambalar, ıÅıklarının tayfsal bileÅimleri nedeniyle çok farklı renksel geri verim özelliklerine sahiptirler.
Beyaz â Siyah; Cisim üzerine gelen ıÅıÄın bileÅenleri arasında bir farklılık yaratmadan hepsini birden aynı oranda geçirme, yutma veya yansıtma özelliÄi gösteriyorsa ıÅıÄın karakteri deÄiÅmez. Bu cisimlerin ıÅıÄa tepkileri nötr olarak kabul edilir.
Bu cisimler ıÅıÄın bileÅenleri arasındaki dengeyi bozmadan aynı oranda yansıtarak, Åiddetini deÄiÅtirerek veya tamamını yutarak ıÅıÄın toplam Åiddetine etki ederler.
Tepkileri nötr olan cisimler eÅit enerjili ıÅıkla aydınlatıldıklarında, kendi yansıtma veya geçirme oranlarına baÄlı olarak ıÅıÄın Åiddeti deÄiÅir ve aÅaÄıdaki belirtildiÄi gibi görünürler veya ıÅıÄı geçirir, yansıtırlar.
Ãok parlak veya açık ...( beyaz )
Orta parlaklıkta .... ( gri )
Ãok karanlık ve koyu ...( koyu gri )
Tam karanlık ..............( siyah )
Ãzerine düÅen ıÅıÄın tam dalga boylarını yansıtan cisim beyaz, tüm dalga boylarını yutan ve yansıtmayan cisim siyahtır. Yani Beyaz ve siyah renk deÄildir.